Xoang sàng là một phần của hệ thống xoang phức tạp, có mối liên hệ chặt chẽ với hốc mắt và nền sọ. Do đó, khi bị viêm xoang sàng, bệnh nhân có nguy cơ cao gặp phải các biến chứng nghiêm trọng như: Viêm màng não, viêm xương thái dương và viêm dây thần kinh sọ não,... thậm chí đe dọa tính mạng. Hãy cùng tìm hiểu thêm về căn bệnh này qua bài viết dưới đây để chủ động phòng tránh và khắc phục đúng cách.
Viêm xoang sàng là gì?
Hệ thống xoang của cơ thể người khá phức tạp, gồm 4 loại chính đóng vai trò trong việc trao đổi khí, cân bằng áp suất và hỗ trợ hô hấp. Trong số các xoang, xoang sàng nằm ở giữa hai bên mắt và dưới trán, gồm bốn khoảng rỗng thông nhau. Viêm xoang sàng là một bệnh lý thường gặp, xảy ra khi niêm mạc của xoang sàng hoặc các xoang liên quan bị viêm nhiễm.
Tình trạng này dẫn đến sự ứ đọng dịch nhầy và dịch mủ, gây bít tắc và tạo áp lực lên khu vực xoang. Viêm xoang sàng được chia thành hai loại chính dựa trên vị trí của xoang bị viêm:
- Viêm xoang sàng trước: Nằm giữa xoang hàm và xoang trán, viêm xoang sàng trước thường gây đau và viêm quanh hốc mắt, sống mũi.
- Viêm xoang sàng sau: Nằm phía sau xoang sàng trước, viêm xoang sàng sau thường gây đau từ đầu lan xuống vai. Nếu không được điều trị kịp thời, viêm xoang sàng có thể đe dọa đến sức khỏe và thị lực của người bệnh.
Nếu phân loại theo thời gian kéo dài của bệnh, viêm xoang sàng được chia thành hai loại chính như sau:
- Viêm xoang sàng cấp tính: Thường xảy ra khi các xoang cạnh mũi bị viêm và sưng. Các triệu chứng thường kéo dài không quá 4 tuần.
- Viêm xoang sàng mạn tính: Dạng viêm xoang này kéo dài hơn 12 tuần, có thể do nhiễm trùng, dị ứng, polyp xoang hoặc lệch vách ngăn trong xoang. Các triệu chứng sẽ ảnh hưởng nghiêm trọng đến chất lượng cuộc sống của người bệnh.
Viêm xoang sàng xảy ra khi xoang sàng nằm ở giữa hai bên mắt và dưới trán bị viêm nhiễm
Triệu chứng thường gặp của viêm xoang sàng
Viêm xoang sàng có những triệu chứng đặc trưng để phân biệt với các loại viêm xoang khác, chủ yếu dựa vào vị trí đau nhức và khu vực liên quan. Cụ thể như sau:
- Đau nhức đầu: Bệnh nhân thường gặp những cơn đau nhức đầu âm ỉ, tập trung ở hai bên thái dương và giữa hai khóe mắt dưới trán. Cơn đau này thường bị nhầm lẫn với viêm xoang trán do vị trí đau tương tự.
- Ù tai, choáng váng: Người bệnh luôn có cảm giác ù, nặng trong tai kèm đau đầu kéo dài, dễ gây choáng váng.
- Hơi thở có mùi hôi: Dịch viêm trong xoang sàng có thể chảy xuống họng, gây viêm nhiễm khoang họng, từ đó gây mùi hôi trong khoang miệng.
- Vướng đờm trong cổ họng: Dịch nhầy từ xoang có thể chảy xuống cổ họng, gây cảm giác vướng víu và khó chịu, có thể dẫn đến ho hoặc khó thở khi ngủ.
- Giảm thị lực: Viêm xoang sàng ngoài gây đau đầu, choáng váng, còn có thể gây đau nhức mắt và suy giảm thị lực do vị trí xoang gần mắt. Triệu chứng này rất nguy hiểm, ảnh hưởng đến chất lượng cuộc sống, công việc, học tập của người bệnh.
- Ho nhiều về đêm: Dịch nhầy chảy xuống họng có thể gây ho nhiều, đặc biệt nhiều hơn vào ban đêm, tạo điều kiện cho tình trạng viêm nhiễm lan rộng, vi khuẩn phát triển.
Viêm xoang sàng khiến người bệnh đau đầu, ù tai và giảm thị lực
Nguyên nhân chính gây viêm xoang sàng
Viêm xoang sàng là một bệnh lý phức tạp, thường không xuất hiện đơn lẻ mà liên quan đến sự kết hợp của nhiều yếu tố. Bệnh có thể do virus, vi khuẩn hoặc nấm gây nhiễm trùng hoặc do các tác nhân khác tạo điều kiện khiến vi sinh vật phát triển và dẫn đến viêm xoang sàng. Cụ thể hơn:
Dị ứng
Các tác nhân gây dị ứng như phấn hoa, lông động vật, khói bụi và hóa chất (có trong môi trường sống, các sản phẩm tẩy giặt,...) có thể kích thích niêm mạc mũi, dẫn đến viêm nhiễm. Khi cơ thể phản ứng với những tác nhân này, quá trình viêm có thể lan rộng đến các xoang, bao gồm cả xoang sàng.
Cấu trúc mũi bất thường
Những vấn đề bất thường trong cấu trúc mũi, cấu trúc mũi xoang có thể cản trở lưu thông không khí và dịch nhầy. Điều này tạo điều kiện thuận lợi cho sự phát triển của vi khuẩn và virus trong xoang, dẫn đến viêm nhiễm.
Polyp mũi
Sự hình thành polyp trong mũi có thể gây tắc nghẽn, cản trở dòng chảy của dịch nhầy gây viêm nhiễm và dần trở nên nghiêm trọng hơn.
Viêm xoang sàng dễ gặp với người có cấu trúc xoang mũi bất thường
Bệnh lý nền
Các bệnh lý như xơ nang, sarcoidosis (một bệnh viêm tự miễn) và bệnh u hạt Wegener (rối loạn viêm ảnh hưởng đến mạch máu),... có thể làm tăng nguy cơ mắc viêm xoang sàng do tác động đến hệ thống miễn dịch hoặc cấu trúc cơ thể.
Nhiễm trùng răng miệng
Nếu răng miệng đang gặp phải các vấn đề như viêm nha chu, sâu răng, viêm nướu, nấm lưỡi,... có thể dẫn đến sự lây lan của vi khuẩn vào xoang, gây ra viêm xoang sàng.
Suy giảm miễn dịch
Những người mắc bệnh gây suy giảm miễn dịch như đái tháo đường, HIV,... hay người đang điều trị ung thư có hệ thống miễn dịch yếu dễ bị viêm xoang sàng hơn so với người bình thường.
Hút thuốc lá
Khói thuốc lá không chỉ làm tổn thương niêm mạc mũi mà còn làm suy yếu khả năng phòng vệ tự nhiên của cơ thể, từ đó tăng nguy cơ viêm xoang.
Cao huyết áp và tuổi tác
Các nghiên cứu cho thấy người lớn tuổi mắc cao huyết áp có nguy cơ mắc và phát triển các bệnh lý liên quan đến xoang, bao gồm cả viêm xoang sàng.
Viêm xoang sàng dễ gặp ở người cao tuổi có bệnh lý cao huyết áp
Đối tượng có nguy cơ mắc bệnh viêm xoang sàng
Từ các nguyên nhân kể trên, có thể thấy một số nhóm đối tượng có nguy cơ cao mắc viêm xoang sàng gồm:
- Người có tiền sử dị ứng (viêm mũi dị ứng, hen suyễn, dị ứng với phấn hoa, lông động vật, khói bụi,...).
- Người có cấu trúc mũi, xoang mũi bất thường gây khó khăn trong việc thoát dịch, tạo điều kiện cho vi khuẩn phát triển.
- Người đang bị nhiễm trùng đường hô hấp, mắc bệnh cảm cúm, viêm họng hoặc viêm phế quản,...
- Người thường xuyên hút thuốc lá hoặc hít khói thuốc lá thụ động.
- Người có hệ miễn dịch yếu, mắc bệnh mãn tính gây suy giảm miễn dịch (tiểu đường, HIV/AIDS,...) hay đang trong quá trình điều trị ung thư.
- Người sống trong môi trường ô nhiễm, thường xuyên tiếp xúc với các tác nhân như: Khói bụi, hóa chất độc hại, khói thuốc,...
- Người có tuổi tác cao, trẻ nhỏ có hệ miễn dịch yếu.
Viêm xoang sàng có nguy cơ mắc ở người có hệ miễn dịch yếu
Biến chứng thường gặp của bệnh viêm xoang sàng
Viêm xoang sàng nếu không được điều trị kịp thời và đúng cách có thể dẫn đến nhiều biến chứng nghiêm trọng sau:
Đau nhức mắt, suy giảm thị lực
Một trong những biến chứng đầu tiên có thể gặp là đau nhức ở khu vực xung quanh mắt, gây triệu chứng đỏ mắt, viêm mí mắt và sưng mắt. Mắt có thể xảy ra hiện tượng tiết dịch mủ hoặc hình thành áp xe nhãn cầu. Nếu tình trạng viêm kéo dài có thể ảnh hưởng đến dây thần kinh thị giác, dẫn đến mờ mắt, giảm thị lực, thậm chí mất dần thị lực.
Viêm amidan, viêm họng, áp xe họng
Viêm xoang sàng có thể lan rộng đến hệ hô hấp, gây ra các tình trạng như viêm amidan và viêm họng. Ngoài ra, viêm họng có thể tiến triển thành áp xe họng, làm cản trở đường thở và gây ra nhiều triệu chứng khó chịu hơn cho người bệnh, làm quá trình điều trị bệnh thêm phức tạp.
Viêm xoang sàng có thể ảnh hưởng đến thị lực người bệnh
Viêm tai
Một biến chứng nghiêm trọng khác của bệnh là ảnh hưởng đến tai và thính giác, gây viêm tai giữa khi có mủ trong tai. Nếu không được điều trị, mủ này có thể tạo áp lực lớn lên màng nhĩ, gây thủng màng nhĩ và dẫn đến mất thính lực. Nghiêm trọng hơn, viêm tai giữa nếu kéo dài có thể phát triển thành viêm màng não mủ, một tình trạng gây nguy hiểm đến tính mạng, đòi hỏi phải can thiệp y tế khẩn cấp.
Viêm màng não
Một trong những biến chứng nguy hiểm nhất của viêm xoang sàng là viêm màng não, dẫn đến các triệu chứng như: Sốt cao, nhức đầu dữ dội, buồn nôn và cứng cổ. Tình trạng này có thể gây ra các di chứng nghiêm trọng và đe dọa tính mạng người bệnh nếu không được điều trị kịp thời.
Áp xe não
Ngoài viêm màng não, nhiễm trùng xoang sàng lan rộng có thể hình thành áp xe trong não, gây áp lực lên não và dẫn đến các triệu chứng như: Động kinh, mất ý thức hoặc các rối loạn thần kinh nghiêm trọng khác.
Viêm xoang sàng có thể gây nhiều hệ quả đến thính lực và não bộ người bệnh
Các phương pháp chẩn đoán viêm xoang sàng
Việc nhận biết triệu chứng và chẩn đoán đúng bệnh giúp bác sĩ đưa ra phương án điều trị phù hợp, hiệu quả. Dưới đây là các phương pháp phổ biến được áp dụng để chẩn đoán bệnh:
Thăm khám lâm sàng
Đầu tiên bác sĩ sẽ khám tổng quát, quan sát tình trạng sưng viêm có xuất hiện ở xoang trán, gần mắt,... kết hợp hỏi bệnh nhân về các triệu chứng và thời điểm xuất hiện triệu chứng. Viêm xoang sàng có nhiều triệu chứng dễ nhầm lẫn với viêm xoang trán hoặc xoang hàm nên bác sĩ cần nắm chính xác triệu chứng để phân biệt bệnh.
Thăm khám cận lâm sàng
Sau khám lâm sàng, bác sĩ sẽ chỉ định thêm các phương pháp chẩn đoán hình ảnh dưới đây:
- Nội soi mũi để xác định vị trí và tình trạng viêm nhiễm của xoang sàng.
- Chụp CT để phát hiện tình trạng viêm với mức độ nghiêm trọng để có cách điều trị phù hợp.
Để chẩn đoán viêm xoang sàng cần nội soi mũi kết hợp chụp CT
Phương pháp điều trị viêm xoang sàng
Viêm xoang sàng hoàn toàn có thể chữa khỏi nếu được điều trị đúng cách. Phương pháp điều trị sẽ tùy thuộc vào tình trạng bệnh và mức độ lây lan viêm nhiễm, cụ thể như sau:
Điều trị nội khoa
Đối với các trường hợp viêm xoang sàng nhẹ, việc điều trị nội khoa được chỉ định để giúp người bệnh giảm viêm nhiễm, tiêu diệt vi khuẩn và nấm, cải thiện triệu chứng. Một số loại thuốc có thể được chỉ định cho bệnh nhân bao gồm:
- Thuốc kháng sinh.
- Thuốc chống viêm không steroid.
- Corticosteroid đường xịt hoặc uống.
- Các loại thuốc thông mũi không kê đơn.
- Thuốc tăng đề kháng.
- Thuốc giảm triệu chứng như: Giảm nghẹt mũi, giảm ho, tiêu đờm, giảm đau đầu,...
Viêm xoang sàng thể nhẹ chỉ cần dùng thuốc điều trị
Biện pháp hỗ trợ
Ngoài việc điều trị bằng thuốc, một số biện pháp chăm sóc tại nhà cũng có thể hỗ trợ hiệu quả cho người bị viêm xoang sàng, bao gồm:
- Xông mũi với tinh dầu, chườm ấm mũi để giảm triệu chứng.
- Rửa mũi bằng nước muối sinh lý giúp làm giảm nghẹt mũi, làm sạch, ngăn ngừa viêm nhiễm lan rộng.
- Xịt mũi với dung dịch, thuốc xịt được kê đơn.
Điều trị ngoại khoa
Trong trường hợp điều trị nội khoa không mang lại hiệu quả hoặc tình trạng viêm nhiễm trở nên nặng và có biến chứng, bệnh nhân có thể cần phải phẫu thuật. Hiện nay bệnh có thể được điều trị thông qua hai hình thức phẫu thuật với mục đích phục hồi lưu thông khí, mở rộng lỗ thông xoang bị tắc, dẫn lưu xoang. Cụ thể:
- Phẫu thuật nội soi mũi xoang chức năng (FESS).
- Phẫu thuật xoang đường ngoài.
Viêm xoang sàng nặng sẽ cần tiến hành phẫu thuật để thông xoang tắc
Biện pháp phòng ngừa viêm xoang sàng
Để ngăn ngừa viêm xoang sàng, một số biện pháp hữu hiệu có thể áp dụng:
- Thường xuyên rửa tay bằng xà phòng diệt khuẩn.
- Tiêm phòng vắc xin cúm và phế cầu để giảm nguy cơ nhiễm virus gây viêm xoang.
- Tránh tiếp xúc với nguồn bệnh, không đến nơi đông người trong mùa dịch cúm.
- Không hút thuốc lá và tránh hít phải khói thuốc.
- Tránh tiếp xúc với không khí ô nhiễm, khói bụi, chứa nhiều tác nhân gây dị ứng.
- Sử dụng máy tạo độ ẩm trong mùa hanh khô để giữ ẩm cho niêm mạc mũi xoang.
- Giữ ấm cơ thể trong thời tiết lạnh.
- Ăn uống đầy đủ dinh dưỡng, ngủ nghỉ đủ giấc, tập thể dục,... để tăng cường đề kháng cơ thể.
Bạn có thể phòng viêm xoang sàng bằng cách tập thể thao, ăn uống đủ chất
Các câu hỏi thường gặp
Phẫu thuật viêm xoang sàng có rủi ro không?
Giống như bất kỳ phẫu thuật nào, phẫu thuật viêm xoang sàng vẫn tồn tại rủi ro. Do đó bệnh nhân nên đến thăm khám và điều trị tại địa chỉ y tế chuyên khoa có đội ngũ bác sĩ chuyên môn cao, nhiều kinh nghiệm tiến hành phẫu thuật và tuân thủ đúng hướng dẫn sau phẫu thuật để hạn chế rủi ro gặp phải.
Khi nào nên tới bệnh viện theo dõi nếu bị viêm xoang sàng?
Bệnh có thể điều trị nội khoa với thuốc tại nhà, tuy nhiên bệnh nhân nên đến bệnh viện có chuyên khoa Tai – Mũi – Họng để theo dõi, giám sát chặt chẽ nếu có các triệu chứng như:
- Đau dữ dội ở vùng giữa trán, giữa hai lông mày.
- Mũi sưng đỏ, tiết dịch kèm máu.
- Tai ù, đau đầu và giảm thị lực ở mắt.
Viêm xoang sàng có nên mổ không?
Viêm xoang sàng là tình trạng viêm nhiễm ở xoang sàng, có thể gây ra nhiều triệu chứng khó chịu như đau đầu, tắc nghẽn mũi và chảy mũi. Trong nhiều trường hợp, điều trị nội khoa như thuốc kháng viêm, kháng sinh, và xịt mũi có thể giúp giảm triệu chứng.
Tuy nhiên, nếu viêm xoang sàng trở thành mãn tính hoặc không đáp ứng với điều trị nội khoa, phẫu thuật có thể là lựa chọn cần thiết. Phẫu thuật, thường là mổ nội soi xoang, giúp làm thông thoáng xoang, loại bỏ các mô viêm và cải thiện lưu thông không khí. Quyết định mổ hay không nên dựa trên tình trạng cụ thể của bệnh nhân và sự tư vấn của bác sĩ chuyên khoa.
Kết luận
Viêm xoang sàng không chỉ là một bệnh lý đơn giản mà có thể gây ra nhiều biến chứng nguy hiểm, ảnh hưởng đến sức khỏe tổng thể của bệnh nhân. Do đó việc phát hiện sớm và điều trị kịp thời là cực kỳ quan trọng để tránh các rủi ro sức khỏe nghiêm trọng. Nếu có dấu hiệu của bệnh kể trên nên đi khám ngay để được điều trị kịp thời. Bạn có thể liên hệ với PhenikaaMec để nhận được tư vấn, thăm khám để được chẩn đoán, điều trị với các phương pháp, thiết bị hiện đại cùng đội ngũ y bác sĩ chuyên khoa nhiều kinh nghiệm.
